Pamiętam taką sytuację sprzed paru lat, gdy świadczyłem usługi jako copy i ghostwriter. Skontaktował się ze mną wydawca z prośbą o pomoc w redakcji nad książką, którą właśnie pisał. Naturalnie ucieszyłem się, tym bardziej że niedawno czytałem książkę o biznesie wydaną przez jego wydawnictwo. Gdy po spotkaniu przesłałem mu cennik i umowę, spotkałem się ze zdziwieniem, bo oczekiwał barteru i najlepiej żeby było bez żadnej umowy. Aha.

Ta sytuacja przypomniała mi się w kontekście debat i pięknych haseł o równości. Wiesz, te krążące po sieci hasła, że prezesa korporacji traktuję z takim samym szacunkiem jak sprzątaczkę. Niestety, ale te hasła nie mają żadnego praktycznego zastosowania w normalnym życiu. W duchu równości i braterstwa przeprowadzono każdą rewolucję, której scenariusz był zawsze bliźniaczo podobny to tego z „Folwarku zwierzęcego”. Ci, którzy o równości mówili najwięcej szybko stawali się tymi bardziej równymi.

Pozostaje pytanie, czy idea równości jest etyczna. Wiemy, co sądzi o tym ruch liberalny. Dlaczego twórca idei ma zarabiać tyle samo, co jej wykonawca? To Bill Gates sam zapracował sobie na swój sukces i ma prawo nie dzielić się swoimi miliardami z nikim poza udziałowcami firmy. To myślenie ma sens. Nieraz spotykam się z oburzeniem, że przedsiębiorcy są traktowani z większym szacunkiem niż szeregowi pracownicy. Jednak różnica między przedsiębiorcą a pracownikiem hali jest taka, że właściciel hali potrafiłby zarówno zarządzać halą jak i pracować na niej. Jest elastyczny dzięki swoim kompetencjom. Gdyby pracownika z taśmy przenieść na stanowisko zarządzające, raczej by się tam nie odnalazł.

W całej dyskusji o duchu równości gubi się jednak kilka ważnych kwestii. Owszem, zazwyczaj przedsiębiorca zawdzięcza swój sukces samemu sobie. Jednak na pewnym etapie rozwój firmy jest możliwy tylko poprzez zatrudnienie innych ludzi. Gdyby w jednym momencie zastrajkowali wszyscy pracownicy Amazona, to wszystkie kompetencje Jeffa Bezosa zdałyby się na nic. O pracodawcy świadczy zatem to, w jaki sposób traktuje prostych pracowników. Czy jest to dla niego tania siła robocza, która jest zarządzana za pomocą strachu, czy też każdy pracownik dostaje satysfakcjonujący kawałek tortu. Jak zauważył jeden z polskich przedsiębiorców, gdy szef firmy zaczyna zarabiać sześć razy więcej niż programista, to staje się to patologią.

Drugi, o wiele gorszy aspekt dyskusji o równości, polega na tym, kto staje się rzecznikiem tej debaty. To najczęściej filantropi i multimilionerzy najczęściej wykrzykują na kolejnych kongresach i bankietach hasła o równości – między innymi wspomniany wyżej Jeff Bezos. Patrząc na stawkę godzinową szeregowego pracownika polskiego Amazona wygląda to trochę słabo, tak samo jak głoszenie tego hasła przez ludzi z 1%, którzy posiada 99% światowego majątku i nie jest w żaden sposób skłonny się nim dzielić. To wszystko sprawia, że sama debata o równości jest nie tyle jałowa, co przede wszystkim niesmaczna.